ONTDEKKEN VAN GEVOELENS

Hoe weten mensen dat ze homo zijn?

Als je vaak fantaseert over iemand van hetzelfde geslacht, verliefd wordt op iemand van hetzelfde geslacht en zou willen vrijen met iemand van hetzelfde geslacht, dan is het waarschijnlijk dat je homoseksueel bent.

Sommige jongens en meiden weten het zeker. Ze ontdekken het bijvoorbeeld doordat ze een homoseksuele juf of meester hebben, of iets op tv zien waarin ze zichzelf herkennen. Ze weten: ik ben ook zo. Dat betekent nog niet dat ze dat moeten vertellen aan de buitenwereld.

Sommige mensen doen er jaren over om te kiezen voor hun gevoelens. Soms omdat ze het zelf lastig vinden, of omdat ze denken dat hun omgeving het niet zal accepteren. Of omdat ze de gevoelens niet herkennen. Ze hebben al langer het gevoel dat ze anders zijn, maar kunnen niet uitleggen waardoor dat komt.

Verliefdheid en seksuele gevoelens kunnen tijdens je leven veranderen. En er zijn ook mensen die op mensen van beide geslachten vallen: zij zijn biseksueel.

Wil je meer weten over het ontdekken van je gevoelens?

Je kunt anoniem en vertrouwelijk bellen of mailen met Gay & Lesbian Switchboard: 020 623 65 65 (maandag t/m vrijdag 12:00-18:00 uur) of helpdesk@switchboard.nl. Zij weten antwoord op al je vragen!

Wat voelen mensen wanneer ze er achter komen dat ze homo of lesbisch zijn?

Dat is persoonlijk. Sommige jongeren vinden het niks bijzonders. Ze wisten het altijd al. Voor hen is het: 1 + 1 = 2.

Anderen zijn blij omdat ze eindelijk zichzelf kunnen zijn. Er valt een last van hun schouders. Jongens hoeven niet meer te doen alsof ze op meisjes vallen en andersom. Ze ontmoeten anderen, maken nieuwe vrienden en slaan lekker aan het feesten.

Maar het kan ook heel verwarrend zijn. Door deze gevoelens voelen sommige homo’s en lesbo’s zich ‘anders’ dan de meeste mensen om zich heen. Ze zijn bang dat hun omgeving het niet accepteert of vinden het zelf lastig dat hun leven niet volgens de bekende paden zal verlopen. Ze horen er niet meer bij, denken ze.

Veel jongeren met homoseksuele gevoelens doorlopen zelf een acceptatieproces. Ze moeten wennen aan het idee dat ze met een andere jongen of een ander meisje een relatie zullen aangaan. Dat is logisch, want de norm is hetero. Ze hebben altijd geleerd dat mannen met vrouwen samen zijn en andersom. Daarom kunnen ze schrikken van hun gevoelens of ervoor weglopen.

Acceptatie kost tijd. Mocht jij homoseksuele gevoelens hebben, neem dan de tijd. Je moet gewoon even wennen. Belangrijk is om uiteindelijk je gevoelens wel te accepteren. Als je ze wegstopt of ervoor wegloopt, verdwijnen ze niet. Sterker nog, je kunt er heel ongelukkig van worden, lichamelijke klachten van krijgen, of vluchten in een heterorelatie waarin je een ander ook ongelukkig maakt.

Of iemand het wel of niet van zichzelf accepteert, hangt ook af van de reacties uit de omgeving. Je gevoelens zijn moeilijker te accepteren als je weet dat bijvoorbeeld je moeder er erg verdrietig over zal zijn. Het moment dat iemand aan zijn of haar omgeving vertelt over zijn of haar homoseksuele gevoelens, wordt coming out genoemd. Iemand is nooit verplicht om anderen over zijn of haar gevoelens te vertellen.

Barbara (19 jaar): ‘Een paar jaar wist ik al dat ik meer van meiden hield dan van jongens. Toch had ik altijd vriendjes maar dat duurde nooit zo lang. Ik dacht dat ik toen verliefd was, maar toen ik mijn vriendin leerde kennen, wist ik pas echt wat verliefd zijn was.’ [www.comingout.nl]

Zijn er testen die kunnen aantonen of iemand homo of lesbisch is?

Er bestaan geen zelftests of quizzen waar iemands seksuele voorkeur vanzelf uit komt rollen. Seksuele gevoelens zijn niet echt te testen. Gevoelens zijn niet absoluut: ze kunnen veranderen gedurende je leven.

Een man kan seksuele contacten hebben met andere mannen maar zichzelf geen homo noemen. Een vrouw kan wel eens met mannen vrijen maar toch lesbisch zijn. Het is dus niet objectief aan te tonen dat iemand homo of lesbisch is, omdat hij of zij dat zelf bepaalt.

In de afgelopen jaren zijn er wel verschillende onderzoeken uitgevoerd naar homoseksualiteit. Daarbij wordt onder meer gekeken naar fantasie, verlangen en gedrag:

• Op wie word je verliefd?
• Over wie fantaseer je?
• Met wie zou je willen vrijen?
• Met wie zou je een relatie willen?
• Met wie heb je relaties gehad?

We noemen iemand homoseksueel of lesbisch als zijn of haar voorkeur bij al deze vragen uitgaat naar iemand van hetzelfde geslacht.

Op welke leeftijd ontdekken mensen dat ze homo of lesbisch zijn?

Dat kan verschillen. Sommige jongens en meiden voelden zich al heel jong ‘anders’ dan andere kinderen. De één is er op zijn vijftiende al uit, de ander na zijn dertigste. Een vaste leeftijd waarop iemand zeker weet of hij of zij gay of bi is, bestaat dus niet.

In de puberteit, dus ongeveer tussen 12 en 15 jaar, ontwikkelen jongeren hun seksuele gevoelens. Sommige jongeren komen er dan achter dat ze verliefd kunnen worden op iemand van hetzelfde geslacht. Dat betekent niet dat ze daar ook meteen iets mee doen. Veel pubers (homo of hetero) zijn verliefd op afstand, soms op iemand die ouder is, een leraar of lerares of een filmster.

Andere pubers experimenteren juist in deze periode met seks: ook meiden met meiden en jongens met jongens. Dat kan bij een experiment blijven. Maar het kan ook dat jongeren door zulke experimenten hun gevoelens voor iemand van hetzelfde geslacht ontdekken.

Er zijn ook pubers die hun homoseksuele gevoelens misschien wel kennen maar ze liever verborgen houden. Zeker zolang ze op school zitten. Het is niet makkelijk om er op school voor uit te komen dat je gay bent.

Max: ‘Zo rond mijn 13/14e leeftijdsjaar. Ik merkte dat ik jongens toch wel aantrekkelijk begon te gaan vinden en dat ik steeds meer aan jongens ging denken. Maar het mocht gewoon niet van mezelf. Wat zouden mijn familie, vrienden en kennissen wel niet van me vinden als ik ermee naar buiten zou komen? Ik negeerde mijn eigen homoseksualiteit. Ik prentte mezelf in dat het wel overging en dat ik gewoon een normale jongen was zoals alle andere jongens uit mijn klas. Maar nee, ik kon mijn gevoelens niet ontwijken ik moest het accepteren, anders zou ik geen leven hebben.’ [www.kamkrant.nl]

Hakima (26 jaar): ‘Ik was vijftien toen ik iedere ochtend in de tram op weg naar school een persoon zag waarvan ik niet wist of het een jongen of meisje was. Hoewel ik hem of haar nooit heb durven aanspreken, sloeg mijn hoofd op hol door deze persoon en ik wist dat er niets zou veranderen als het een meisje zou zijn. Op mijn achttiende was ik zeker van mijn homoseksualiteit. Ik voelde me seksueel aangetrokken tot mijn buurmeisje. Ik wilde haar knuffelen, strelen, zoenen en ik voelde me heerlijk toen we dat ook werkelijk deden.’ [Mijn geloof en mijn geluk, p. 39]

Ben (45 jaar): ‘Al op mijn 16e wist ik al dat ik homo was [..] maar pas op mijn 42e heb ik eindelijk de moed gehad om mijn ouders, broers, verdere familie en andere vrienden en kennissen het grote nieuws te vertellen! Na 26 jaar een geheim leven te hebben geleid, kon ik nu eindelijk mezelf zijn en me lekker voelen over hoe en wat ik was.’ [www.comingout.nl]

Kunnen hetero’s homo worden?

Ja. Mensen die zichzelf heteroseksueel noemen, kunnen zich aangetrokken voelen tot iemand van hetzelfde geslacht of wel eens fantaseren over homo- of lesbische seks. Ze kunnen halsoverkop verliefd worden op iemand van hetzelfde geslacht of na een heterorelatie een homo- of lesbische relatie aangaan. Andersom kunnen mensen die zichzelf als homoseksueel zien, ook heteroseksuele contacten hebben of hebben gehad.

Seksuele voorkeur staat niet voor iedereen vast. Sommige mensen die op mannen en vrouwen verliefd kunnen worden, noemen zich biseksueel.  Anderen hebben daar geen behoefte aan. Zij blijven zich misschien liever homo of hetero noemen, of veranderen van hetero in homo (of andersom).

Hetero’s kunnen schrikken van homoseksuele gevoelens. Omdat homoseksuele gevoelens minder geaccepteerd zijn dan heteroseksuele gevoelens, kunnen ze die gevoelens eerder wegstoppen. Aan de andere kant kan iemand die altijd open als homo of lesbo geleefd heeft, ook op intolerante reacties stuiten wanneer hij of zij een heterorelatie aangaat.

Elly (32 jaar): ‘Ik had nog een relatie met Frank, mijn vorige vriend, toen ik Lotte leerde kennen. Na een tijdje kon ik er niet meer omheen: ik was vreselijk verliefd op haar, en zij ook op mij. Dit betekende moeizame toestanden met Frank, die zich letterlijk en figuurlijk erg op zijn pik getrapt voelde: als ik nou nog verliefd was geworden op een andere man, vooruit, maar een andere vrouw… Hoe moest hij dáár nou mee concurreren? En: hoe kon een vrouw eigenlijk met hem concurreren?’ [Zij aan Zij, 2004-03, p. 37]

Bert (49 jaar): ‘We waren acht jaar getrouwd toen ik erachter kwam dat ik homoseksueel was. Een dubbelleven is niets voor mij en ik wilde niet dat ons huwelijk eraan ging, dus vertelde ik het aan mijn vrouw voordat ik “op avontuur” was gegaan. Ze was natuurlijk verdrietig. Achteraf gezien had ze het wel gevoeld. Maar we zagen geen reden om uit elkaar te gaan, daarvoor hadden we het te leuk samen. En nog steeds.’ [LINDA., 2004-03, p. 138]

Anja (28 jaar): ‘Al zolang als ik liefdesrelaties heb, heb ik die met vrouwen. Maar nu, op mijn 28e, ben ik volkomen onverwacht – in de eerste plaats voor mijzelf – verliefd geworden op een man. We zijn allebei zo verliefd dat we zelfs overwegen om te gaan samenwonen. Maar nu komt het! Je zou dus verwachten dat mijn moeder een gat in de lucht zou springen, omdat zij niet onder stoelen of banken steekt dat zij “best wel” moeite heeft met mijn geaardheid. Maar niets is minder waar. Ze vindt het maar raar dat ik nu “zogenaamd” iets voel voor een man. Sterker nog, ze denkt dat ik het alleen maar doe voor mijn omgeving. Je reinste onzin natuurlijk. Maar ook de reactie van mijn zogenaamde vriendinnen is verbijsterend: ze noemen mij een neplesbo.’ [Zij aan Zij, 2004-03, p. 37]

 

Er voor uitkomen

Wat betekent coming out?

De term coming out betekent uit de kast komen, openlijk uitkomen voor je homoseksuele of lesbische gevoelens.

Voor de meeste mensen gebeurt dit in fasen. Eerst vertellen ze het bijvoorbeeld aan hun beste vrienden, misschien later aan hun ouders en familie en dan aan anderen.

Het woord coming out doet vermoeden dat het eenmalig is: als je het eenmaal verteld hebt, dan ben je er klaar mee. Dat is niet zo. Bij iedere verhuizing, nieuwe baan of ontmoeting, besluiten homo’s en lesbo’s opnieuw of ze het wel of niet vertellen. Hetero’s kennen geen coming out: je hoeft niet te vertellen dat je hetero bent, omdat dat vanzelfsprekend wordt gevonden.

Coming out kan heel fijn zijn. Bijvoorbeeld als je verliefd bent en je wilt het van de daken schreeuwen. Of je hebt genoeg van geheimzinnig doen over je gevoelens. Je wilt ze delen met de mensen om je heen.

Hoe mensen erop reageren, heb je niet in de hand. Het fijnste is wanneer je omgeving blij en ondersteunend reageert. Sommige vrienden of vriendinnen zullen bijvoorbeeld zeggen: ‘Het maakt mij niet uit, want je blijft mijn vriend(in).’

Het kan ook minder feestelijk zijn. Sommige mensen vinden het lastig hun eigen homoseksuele gevoelens te accepteren, laat staan daarover aan hun omgeving te vertellen. Zij kunnen het geheim jarenlang met zich meedragen. Coming out kan daardoor heel beladen raken, maar uiteindelijk ook als een opluchting voelen.

De omgeving kan schrikken van het nieuws, afwijzend reageren en je misschien niet meer willen zien. Als dat zo is, zorg dan voor een goed netwerk van vrienden die het wel accepteren, of zelf homoseksueel zijn en begrijpen wat je meemaakt.

Coming out is niet verplicht. Sommige jongens en meiden willen niet uit de kast. Ze weten zeker dat hun omgeving het niet zal accepteren. Of ze vinden het niet nodig om het expliciet te zeggen. Het is voor iedereen met homoseksuele gevoelens wel fijn om aantal mensen om je heen te hebben die het wel weet. Tegenover hen hoef je niet geheimzinnig te doen.

Wil je meer weten over coming out? Je kunt anoniem en vertrouwelijk bellen of mailen met Gay & Lesbian Switchboard: 020 623 65 65 of helpdesk@switchboard.nl. Zij weten antwoord op al je vragen!

Elmar (22 jaar): ‘Na het jaar in Engeland verhuisde ik naar Amsterdam waar ik de opleiding tot verpleegkundige ging volgen. Daar was een docente met wie ik veel sprak en die ik vertrouwde. Naar mijn gevoel kon ze mij lezen als een boek. Na veel pijn, moeite en overredingskracht van haar kant heb ik het uiteindelijk verteld. Het was zo’n ontzettende opluchting: een last viel van mijn schouders! Die dag zal ik nooit vergeten.’ [Meidenboek, p. 31]

Leon (17 jaar): ‘Ik ben eindelijk out. Het is vorige week zondag gebeurd. Ik heb een jongen ontmoet via een contactadvertentie op een site. Hij is 16 jaar en ook homo. Deze dag hadden we samen afgesproken om elkaar te zien. Nou, dat ging allemaal goed. Na deze fantastische middag samen ging ik naar huis en heb tijdens het eten verteld dat ik een date met een jongen heb gehad. M’n ouders vonden het helemaal niet erg. Ze schrokken wel maar ze willen dat ik heel gelukkig word. Zo zie je maar dat een coming-out ook leuk kan zijn.’ [www.comingout.nl]

Als iemand homoseksueel is, moet hij of zij het dan altijd zeggen?

Nee. Het is niet verplicht om te vertellen dat je gay bent. Er zijn allerlei redenen om het wel te doen, en allerlei redenen om het niet te doen.

In sommige situaties doet het er niet toe, of het gaat niemand wat aan. In andere situaties wil iemand het misschien niet omdat hij of zij weet dat de  ander het lastig vindt om te accepteren. De ander kan bang worden, teleurgesteld of verdrietig, roddelen, rotopmerkingen maken of in het ergste geval agressief worden. Als je eigen familie je zo behandelt, is dat des te pijnlijker.

Coming out is een westerse invulling van homoseksuele gevoelens. Homoseksualiteit gaat in de westerse cultuur met name over identiteit: je bent iets, en daarover moet je dus iets zeggen. Je leeft met een geheim als je het niet vertelt.

In andere culturen worden andere betekenissen aan homoseksualiteit gegeven. Daar gaat het meer om gedrag: je kunt homoseks hebben, zonder dat je identiteit daardoor verandert. Daarover hoef je je ouders dus ook geen officiële mededelingen te doen. Over heterorelaties vertel je je ouders toch ook niet alles?

Fabian (17 jaar): ‘Mijn ouders vragen er niet naar en ik laat het zo. In onze cultuur is het ongepast om daarover te praten. Dat doe je gewoon niet. En als je het wel doet, lig je eruit. Je hoeft geen toestemming te vragen want die heb je eigenlijk al.’ [Jongens onder elkaar, p. 18]

Güler (21 jaar): ‘Ik vrees dat mijn vader een woede-uitbarsting krijgt en dat er zelfs fysiek geweld aan te pas komt wanneer hij ontdekt dat ik lesbisch ben. Waarschijnlijk sta ik binnen enkele minuten met mijn koffers buiten en ik weet niet of ik ooit weer thuis zou mogen komen. Ik ben ook bang voor mijn broer. Hij lijkt op mijn vader en is dus ook autoritair en traditioneel. Hij windt zich al op als hij me samen met een jongen ziet. Hij moest eens weten dat ik niet in jongens maar in meisjes geïnteresseerd ben.’ [Mijn geloof en mijn geluk, p. 90]

Hoe vertel je je ouders over jouw homoseksuele gevoelens ?

Er bestaat geen handleiding. Maar hier volgen een aantal tips op basis van ervaringen.

Het is voor de meeste jongeren best eng om aan hun ouders te vertellen dat ze homo of lesbisch zijn. Dat is logisch. Je weet nooit zeker hoe ze zullen reageren. Uiteindelijk accepteren veel ouders de homoseksualiteit van hun kind.

De manier waarop jongeren het hun ouders vertellen, kan verschillen. Hier volgen vier manieren:

• via een gesprek
• indirect laten merken
• een e-mail of brief schrijven
• samen met een ander vertellen

Via een gesprek

Sommigen doen het in de vorm van een gesprek: ‘Pap, mam, ik moet jullie iets vertellen…’ Wachten op het juiste moment heeft weinig zin, want dat komt nooit. Dat moment moet je maken, door je ouders voor te bereiden op een serieus gesprek. ‘Na de afwas wil ik jullie iets vertellen.’ Of: ‘Ik kom vanmiddag langs, want ik wil iets met jullie bespreken dat belangrijk voor mij is.’ Als je het op die manier aankondigt, kun je ook niet meer terug.

Tijdens het gesprek moet het hoge woord eruit. Je moet de drempel over en het zeggen. Daarbij hoef je niet het woord ‘homo’ of ‘lesbisch’ te gebruiken. Het kan je ouders afschrikken en heel definitief klinken. Veel mensen vertellen het daarom anders. Ze zeggen: ‘Ik val op meisjes/jongens’, bijvoorbeeld. Als je een vriendje of een vriendinnetje hebt, kan het makkelijker zijn. Je bent verliefd, dus je bent zeker van je zaak. Je kunt dan ook zeggen: ‘Pieter is geen gewone vriend van me.’

Indirect laten merken

Je kunt je gevoelens indirect laten merken door bijvoorbeeld een tijdschrift te laten rondzwerven, een site te laten zien of andere hints te geven. Ook zonder woorden kan je met je gedrag laten weten niet geïnteresseerd te zijn in een heterorelatie.

Een e-mail of brief schrijven

Sommige jongeren schrijven een e-mail of brief aan hun ouders. Als je schrijft, kun je in je eigen tempo vertellen wat je kwijt wilt. Niemand praat er doorheen en je wordt niet afgeleid door de emoties van je ouders. Je hebt meer ruimte om je verhaal te doen, en je ouders kunnen het later nog nalezen.

Samen met een ander vertellen

Voor sommige jongeren geldt dat ze eerst een goede vriend, broer, zus, leraar, lerares, oom of tante in vertrouwen nemen. Met hem of haar kun je ook bespreken of en hoe je het aan je ouders wilt vertellen. Misschien kan het helpen als die persoon erbij is, wanneer je het aan je ouders vertelt. Ook kun je hem of haar er alleen op uit sturen om het nieuws te vertellen.

Leyla (27 jaar): ‘Zelf durfde ik de confrontatie met mijn ouders niet aan en mijn zus nam die taak op zich. Met een vriendin dook ik een café in en mijn zus ging naar huis. Na een paar uur liep ze met een glimlach op haar gezicht het café binnen. Mijn vader en moeder waren geschrokken maar ze hadden wel heel kalm gereageerd.’ [Mijn geloof en mijn geluk, p. 69-70]

Hoe reageren de ouders op de coming out van hun kind 

Alle ouders zijn anders. Sommige ouders zijn niet verbaasd, omdat ze het wel verwachten. Ze kennen hun kind natuurlijk goed. Maar de meeste ouders schrikken wel wanneer ze het horen. Zij zijn bijvoorbeeld bang dat hun kind gepest zal worden. Ze schamen zich tegenover andere familieleden, vrienden of buren. Of ze gaan ervan uit dat er dan geen kleinkinderen komen.

De meeste ouders weten er niet zo veel van. Ze hebben bepaalde beelden en vooroordelen over homoseksualiteit: van tv of uit de bladen. Ze denken misschien dat alle homo’s zijn zoals Gordon of ze denken aan hiv. Ze zijn bang voor de toekomst van hun kind.

Daarom hebben ouders tijd nodig. Ze moeten hun beeld bijstellen en meer te weten komen over homoseksualiteit. Op den duur accepteren de meeste ouders het wel: ze houden immers van hun kind en willen dat je gelukkig wordt.

Voor sommige ouders is het onmogelijk om jouw homo- of lesbisch zijn te accepteren. Hun eigen opvoeding, achtergrond, geloof of cultuur kunnen daarbij een rol spelen. Sommige ouders menen: ‘Ik accepteer het niet, maar je blijft mijn kind.’ Als jij zulke ouders heb, zul je een manier moeten vinden om daarmee om te gaan.

Andere ouders willen hun kind niet meer zien, omdat hij of zij gay is. Er zijn zelfs ouders die gewelddadig reageren. Een homoseksuele zoon of dochter tast hun eer aan, en ze willen met geweld ervoor zorgen dat je hetero wordt. Als je zo’n reactie voorziet, kun je het beter niet vertellen of zorgen dat je naar een veilige plek kunt wanneer je het wel vertelt.

‘ “Ik val op jongens!” Ik flapte het er in een keer uit. Ik stond er zelf van te kijken. Ma zei niets. Ineens was ik overmand en leeg tegelijk. Ik droop af naar de woonkamer en ben op de bank gaan zitten janken. Ik heb in tijden niet zo gehuild. Ma bleef in de keuken achter maar kwam ruim een minuut later toch de kamer in. Ik zag dat ze ook gehuild had. “Sorry”, zegt ze, “Ik ben wel even geschrokken. En ik snap best wel dat je het moeilijk vindt. Zelfs ik moet wennen. Maar dat neemt niet weg dat we evengoed van je blijven houden, lieverd.” Samen zaten we te janken op de bank. En we hebben gepraat. Ik heb eigenlijk nog nooit zo’n emotioneel gesprek met haar gehad. Maar de essentie was dat zij vond dat ik gewoon gelukkig moest zijn. De boodschap om mijn koffers te pakken, die ik zo verwacht had, bleef uit…’ [www.homoinfo.nl]

Toos: ‘Uiteindelijk heb ik het aan mijn moeder verteld en het eerste wat ze door haar tranen heen kon zeggen, was: “Ik had ook nooit dat cowboypak voor je moeten kopen!” Later zei ze: “Je bent m’n dochter en ik hou van je.”’ [Madam, 1997-4, p. 11]

Barbara (19 jaar): ‘Ik wist van tevoren dat ze het niet leuk zouden vinden als ik het ze zou vertellen. Maar dat ze zo zouden reageren, had ik nooit verwacht. Het eerste wat ze zeiden was “Gatverdamme!!! Hoe kun je ons dat aandoen…” Vanaf toen mocht mijn vriendin ook niet meer bij ons in huis komen. Ze denken dat het gewoon een bevlieging is en dat het vanzelf over gaat.’ [www.comingout.nl]

Assaf (26 jaar): ‘Mijn moeder vond het in eerste instantie vreselijk dat ik voor mannen koos. Ze vroeg zich af wat ze toch fout had gedaan en of er nog iets aan te doen was. Mijn vader reageerde heel anders. Hij zei: “Hij is onze zoon en we houden van hem”. Daarmee was voor hem de kous af. Na er twee jaar lang mee geworsteld te hebben, zei mijn moeder op een dag tegen mij dat ze het accepteerde maar dat ik geen jongens mee naar huis mocht nemen. Toen ik in Nederland ging studeren, kreeg ik een Nederlandse vriend. Twee keer per jaar ging ik terug naar Israël en logeerde dan bij mijn ouders. Elke keer miste ik mijn vriend heel erg en aan het eind van een van die vakanties zei ik: “De volgende keer neem ik hem mee. Als we niet bij jullie mogen logeren, gaan we wel bij mijn broer slapen.” De dag daarop is mijn moeder naar een supportgroep voor ouders van homoseksuele kinderen gegaan en drie weken later belde ze me op om te melden dat ze naar Nederland kwam om mijn vriend te ontmoeten. Toen het uitging tussen die vriend en mij, leefde ze erg mee. Mijn moeder is een voorvechtster voor homorechten geworden en gaat er als het moet de straat voor op.’ [Wij gaan ons echt verbinden, p. 116]

Vertellen homo’s en lesbo’s over hun gevoelens op school?

Uit onderzoek blijkt dat homoseksuele en lesbische leerlingen zich op school onveiliger voelen dan andere scholieren. Ze worden gepest of zijn bang voor pesten als anderen erachter komen dat ze homoseksuele gevoelens hebben.

Op school is de onderlinge sociale controle tussen jongeren groot. Als je anders bent, loop je het risico gepest te worden. Veel jongeren komen dus op school niet uit de kast. Ze wachten totdat ze van school af zijn voordat ze er iets mee doen.

Er zijn ook jongeren die er geen geheim van maken. Ze kunnen of willen niet anders. Ze vertellen het meestal eerst aan een goede vriend of vriendin. Reacties van vrienden kunnen uiteen lopen. Soms worden heterovrienden bang dat je verliefd op hen wordt. Of ze zijn bang dat ze zelf gepest worden als ze met jou als homo of lesbo omgaan. Sommige vrienden en vriendinnen maakt het niks uit. Voor hen is een vriend een vriend. Ze halen hun schouders op en zeggen: Nou en?

Veel scholen hebben vertrouwenspersonen bij wie scholieren hun hart kunnen luchten over persoonlijke zaken. Een vertrouwenspersoon kan meedenken over oplossingen van problemen. Vertrouwelijke informatie houdt hij of zij altijd geheim. Bovendien kan een vertrouwenspersoon voor jou op zoek naar homo-organisaties of activiteiten in de buurt.

Een school kan het COC vragen om voorlichting te komen geven. Vrijwilligers die zelf homo of lesbisch zijn komen dan in de klas vertellen over hun coming out. Ook kunnen jongeren zelf een spreekbeurt houden of een werkstuk schrijven over homoseksualiteit.

Het COC richtte in 2009 de Gay Straight Alliances (GSA) op: groepen hetero- en homoleerlingen die op hun school samen aandacht vragen voor acceptatie van homoseksualiteit.

De website www.gay-and-school.nl biedt veel informatie.

Bincky (15 jaar): ‘Ik weet al een tijdje dat ik homo ben. Ik word ook vaak uitgescholden voor homo omdat ik veel met meiden omga en me anders kleed dan anderen. Sommige van mijn vrienden zeggen steeds, als je ‘t bent moet je het mij gewoon vertellen maar dan zeg ik iedere keer dat ‘t niet zo is. Nou durf ik ‘t niet meer te vertellen.’ [www.comingout.nl]

Joyce (16): ‘Samen met mijn beste vriendin heb ik aan de hele school een voorlichting gegeven over wat homoseksualiteit is. Na deze presentatie keek iedereen er anders naar. Mijn doel is bereikt! Nu hoop ik dat het nadat ik van school ben de acceptatie voor homoseksualiteit zich blijft behouden. Bij mij op school was ik eerst erg bang voor de reacties die ik zou krijgen om uit de kast te komen. Een paar jaar geleden heb ik het verteld aan een paar mensen en toen ging het als olievlek door de school heen. Natuurlijk wordt er soms wel ‘homo’ door de gangen geroepen, maar hier heb ik geen enkel probleem mee. Ik sta sterk in mijn schoenen en het boeit me niet wat anderen zeggen.’ [Gay is ok, Informatiebrochure over seksuele diversiteit op school]

Stefan (15): ‘Bij mij op school is het heel normaal mensen voor homo uit te schelden. Ik deed het zelf ook altijd eigenlijk. Totdat mijn beste vriend tegen me zij dat hij ook zo was. Ik vond het in het begin erg moeilijk, ik snapte het ook niet eigenlijk, wat ziet ie nou in een jongen? Hij heeft er veel met me over gepraat en nu snap ik dat hij eigenlijk hetzelfde voelt als ik voor meisjes. Maar mensen voor homo uitschelden doe ik niet meer. Je bent gewoon stom als je andere mensen pest alleen om wie ze zijn.’ [Gay is ok, Informatiebrochure over seksuele diversiteit op school]

Hoe vertellen homo’s en lesbo’s het aan hun omgeving: vrienden, buren, studiegenoten of collega’s ?

Aan vrienden of anderen in je omgeving kun je op verschillende manieren vertellen dat je homo of lesbisch bent.

Als je het formeel wilt aankondigen, vraag daar dan aandacht voor. Je kunt het inleiden met: ‘Ik wil je wat vertellen over mezelf.’ Ook kun je speciaal een afspraak maken voor een serieus gesprek. Daarmee kan de ander zich voorbereiden en zelf kun je niet meer terug. Tijdens het gesprek kom je uit de kast: ‘Ik val op meiden/jongens’. Verwacht niet dat de ander direct blij reageert. Geef hem of haar de tijd om te wennen en vragen te stellen.

Het kan ook terloops ter sprake komen. Als je met iemand studeert of werkt, praat je soms over persoonlijke dingen. Dan komt ook de liefde wel eens aan de orde. In zo’n gesprek gaat de ander er misschien automatisch vanuit dat je heteroseksueel bent. Dat is misschien een goed moment om te vertellen dat het voor jou iets anders zit.

Ook kun je gezellige gesprekken tijdens de koffie aangrijpen om subtiel de naam van je partner te droppen of iets te vertellen over je stapavond. Je kunt een kroeg of een film noemen waarvan de meeste mensen weten dat het een homokroeg of een lesbische film is.

Het blijft lastig, omdat homoseksualiteit nu eenmaal niet gangbaar is en er veel vooroordelen over bestaan. Tegelijkertijd zeggen homo’s en lesbo’s dat coming out makkelijker wordt naarmate je het vaker doet.

‘Opeens flap ik het eruit “Ik wil met je praten.” Ze reageert simpel: “En? Kan toch?” – “Niet hier.” – “Waar gaat het over?” – “Nu niet hier…”. Ze grapte: “Heb je iemand zwanger gemaakt? Ben je het huis uit geschopt? Val je op jongens? Heb je een enge ziekte?” Ik kijk haar geschrokken aan. Zou ze het weten? Zou ze het aan me kunnen zien? Ze zegt: “Kom, ik denk dat we maar eens naar buiten moeten gaan…” Ik loop met bonkend hart samen met haar naar buiten. In een steeg staan we stil en ze kijkt me een stuk serieuzer aan dan in de kroeg. “Wat is er?” – “Je hebt het al gezegd”, zeg ik, bang om het h-woord over mijn lippen te krijgen. Voorzichtig begint ze: “Ruzie met je ouders?” Ik schud nee… “Je valt op jongens?” Het blijft stil. “Wat gaaf!”’ [www.homoinfo.nl]

Elfje (20 jaar): ‘Nu ben ik 20 jaar en iedereen mag het weten, op mijn werk ook… Niet dat ik het mensen vertel als ik ze net ontmoet…Want mensen vertellen jou ook niet: “Hoi, ik ben Jan en ik ben hetero”. Maar als mensen er naar vragen, geef ik ze eerlijk antwoord. Op mijn werk heeft gelukkig niemand er moeite mee.’ [www.comingout.nl]

Esmée (26 jaar): ‘Zo ben ik drie jaar geleden bij een nieuwe club gaan hockeyen. De eerste maanden heb ik niet gezegd dat ik op vrouwen viel omdat ik bang was dat er niemand dan tegelijkertijd met mij zou willen douchen. Toen ik een plekje in het team had veroverd en ik naar mijn gevoel iedereen had laten zien dat ik me echt niet anders gedroeg onder de douche, durfde ik één teamgenote te vertellen dat ik een vriendin had. Zij moest hard lachen. Ze was helemaal niet bang om met mij te douchen en wilde eigenlijk altijd al weten hoe dat nu was tussen twee vrouwen.’ [Meidenboek, p. 103]

 

Reacties en vooroordelen

Waarom reageren sommige mensen negatief op de coming out van een ander?

Sommige mensen kunnen niet omgaan met het feit dat hun vriendin, kind of collega homoseksueel is. Ze reageren afwijzend of beledigend. In het ergste geval komt er verstoting en geweld aan te pas. Vrienden die je laten vallen, of ouders die je uit huis zetten, zijn het ergste; juist omdat ze dichtbij staan en je van ze houdt.

Mensen die zo reageren op iemands coming out hebben vooroordelen over homo’s en lesbo’s. Dat betekent dat ze vaste beelden over homoseksualiteit hebben en op grond van die beelden veroordelen ze iedere homo of lesbo.

Ze denken bijvoorbeeld dat homoseksualiteit een ziekte is, die misschien wel besmettelijk is. Of ze gaan ervan uit dat homo’s en lesbo’s alleen met seks bezig zijn. Ze vinden het een schande voor zichzelf of de buren als hun zoon homo of hun dochter lesbisch is. Ze schamen zich of voelen zich schuldig, omdat ze denken dat zij iets verkeerd hebben gedaan. Of ze geloven dat God homo’s en lesbo’s zal straffen.

Bedenk dat het vaak hun eigen angst is die maakt dat ze zo onvriendelijk doen tegen jou. Ze vinden het bijvoorbeeld bedreigend dat jij zoveel moed hebt om je eigen keuzes te maken. Ze zijn bang dat ze zelf moeten veranderen en hun vaste opvattingen bijstellen. Of ze zijn bang voor vooroordelen van anderen omdat jij bij hen in de klas zit, of hun kind bent.

In sommige gevallen kun je hun vooroordelen veranderen door ze informatie te geven. Misschien kun je ze wijzen op deze site. Via internet kunnen ze contact leggen met andere ouders van homo’s en lesbo’s. Misschien heb je ook helemaal geen zin om je omgeving voor te lichten. Het hangt ervan af hoe belangrijk het contact voor je is.

Zorg er in ieder geval voor dat je genoeg mensen om je heen hebt die je wel accepteren. Vrienden, een broer of zus, een docent op school, of een maatschappelijk werker die je vertrouwt. Zij kunnen je het gevoel geven dat je goed bent zoals je bent.

Welke reacties kunnen homo’s en lesbo’s verwachten wanneer ze uit de kast komen?

• Blijdschap: je omgeving kan heel blij voor je zijn dat je je draai gevonden hebt, dat je het eindelijk zelf accepteert en je jezelf kunt zijn.
• Neutraal: je collega of vriendin heeft er geen mening over. ‘Oke, prima’, zegt hij of zij. ‘Als jij maar gelukkig bent.’ Zo’n lauwe reactie kan je opluchten maar ook teleurstellen: Je heb niet voor niets al je moed verzameld!
• Bedenkingen: je omgeving kan tijd nodig hebben om eraan te wennen. Dat kan te maken hebben met vooroordelen of bedenkingen. De ander kan nagaan wat het voor hem of haar zelf betekent: ‘Word je nu verliefd op mij?’ De meeste mensen wennen er snel aan: ze zien dat je geen ander persoon bent en je hoort er gewoon bij.
• Afwijzing: misschien kan de ander er niets mee. Hij of zij schrikt van het nieuws, maakt gelijk een pijnlijke opmerking of gaat je voortaan uit de weg. Dat kan naar zijn, zeker als het gaat om goede vrienden of leuke buren.
• Verstoting: je collega’s accepteren je niet meer aan hun lunchtafel, je klasgenoten sluiten je buiten of je ouders zetten je het huis uit. Zulke vormen van verstoting zijn extreem en komen gelukkig niet veel voor. Maar als je ermee te maken krijgt, neem dan iemand in vertrouwen en praat over je problemen.
• Geweld: het komt niet vaak voor, maar vrienden, klasgenoten en zelfs je eigen familieleden kunnen reageren met fysiek geweld of dreigen met geweld. Zorg voor een veilige plek en praat met iemand die je vertrouwt over je problemen.

Kan je aan iemand zien of hij of zij homoseksueel is ?

Meestal niet. Iedereen is anders en ziet er anders uit. Onder homo’s en lesbo’s is veel diversiteit. Wel zijn er homo’s en lesbo’s die zich niet aanpassen aan stereotype beelden van mannelijkheid en vrouwelijkheid.

Standaard beelden van mannelijkheid en vrouwelijkheid zijn gebaseerd op de aantrekking tussen vrouwen en mannen: mannen en vrouwen moeten daarin duidelijk van elkaar verschillen. Juist omdat homo’s en lesbo’s niet mee hoeven te doen aan dat spel, hebben zij ruimte om te experimenteren. Ze kunnen mannelijke en vrouwelijke gedrag combineren tot een eigen stijl.

Er zijn lesbische vrouwen die van jongenskleren houden en van een praktisch kapsel. Ze wilden als kind nooit een jurk aan. En er zijn homomannen die zich elegant kleden en praten met een hoge stem. Zij vallen op omdat ze ‘zichtbaar homoseksueel’ zijn.

Voor homo’s en lesbo’s onderling kan dat makkelijk zijn, omdat ze elkaar kunnen herkennen. Ze ontwikkelen een gaydar, een radar voor gays, waardoor ze aan gedrag, kleding, houding of accessoires kunnen zien of de ander ook homoseksueel is.

Bovendien nemen homo’s en lesbo’s bepaalde stijlen van elkaar over: zoals in iedere sociale groep ontstaan er bepaalde modes binnen de eigen subcultuur. Tegelijkertijd bestaan er onder homo’s en lesbo’s allerlei verschillende stijlen en gedrag.

Mirjam: ‘Als stoere pot krijg je in deze maatschappij hoe dan ook vaker te maken met agressie, afwijzing en irritatie dan als vrouwelijke pot, simpelweg omdat hetero’s deze laatste categorie niet herkennen als lesbisch.’ [Zij aan Zij, 2001-07, p. 17]

Albert Verlinde: ‘Jongens van nu gaan daar makkelijker mee om, er wordt meer gezoend en niet alleen homo’s kleden zich mooi en gedragen zich vrouwelijk. Ik vind het fantastisch dat het allemaal wat opener is en dat er een wat meer glijdende schaal is tussen de ene seksualiteit en de andere.’ [XL, 2002-01, p. 37]

Is het waar dat de meeste homomannen vrouwelijk zijn en lesbische vrouwen mannelijk ?

Nee. Iedereen gedraagt zich anders en ziet er anders uit. Wel is het zo dat homoseksuelen zich soms minder aantrekken van opvattingen over hoe mannen en vrouwen zich moeten gedragen en kleden. Zij maken hun eigen mix. Ook steeds meer hetero’s doen dat trouwens.

Aan de ene kant vervagen de grenzen tussen mannelijk en vrouwelijk steeds meer, aan de andere kant zijn er strenge definities van vrouwelijk en mannelijk. In reclames zijn het nog steeds de vrouwen die kinderen verzorgen, koken en de was doen, terwijl de mannen vergaderen, klussen en autorijden. Bovendien zijn mensen in reclames (bijna) altijd hetero.

Zulke stereotype beelden hebben invloed op ons leven. Als je een man bent die zich juist niet stoer gedraagt, word je nichterig of soft genoemd. Als je een vrouw bent die geen man nodig heeft om te klussen en niet reageert op geflirt van mannen, ben je al gauw een manwijf. Je past niet in het standaardbeeld.

Strikte normen over mannelijkheid en vrouwelijkheid geven homo’s en lesbo’s ook ruimte om te experimenteren. Omdat voor hen rollen in relaties minder vastliggen, kunnen beide partners traditioneel mannelijke en traditioneel vrouwelijke taken op zich nemen. Gay zijn biedt de ruimte om uit te vinden welk gedrag en welke stijl het beste past bij wie je bent: ook wanneer iemand zich meer ‘vrouwelijk’ of juist meer ‘mannelijk’ – wat dat ook is – wil gedragen of kleden.

Silvia (20 jaar): ‘Over het algemeen werd er goed gereageerd. In het begin zagen mensen me echter duidelijk niet meer als Silvia, maar als “die pot”. Ze stelden ook vragen: “Word jij nu straks in een relatie het mannetje of het vrouwtje?” Of ze maakten opmerkingen als: “O, dus daarom zien we je nooit in een rokje.” Zulke onzinnige opmerkingen, alsof je een rokje nodig hebt om vrouwelijk te zijn…’ [Meidenboek, p. 71]

Olivério (19 jaar): ‘Ik kom uit een machocultuur. Man zijn is daar heel erg belangrijk. Vrouwelijk gedrag wordt niet getolereerd. Een man moet wijdbeens zitten, een open bloes met gouden ketting en borsthaar hebben, met vrouwen flirten, een patserige zonnebril op hebben en voortdurend dames knijpen. Als je daar als man niet aan meedoet en je bijvoorbeeld gelakte nagels hebt, word je zelf geknepen. Of verkracht, want daar vraag je dan om. Neuken is macho. Of je vrouwen of mannen neukt, dat doet er niet toe. Ik denk daar anders over. Ook al heb ik gelakte nagels, ik ben wel een man.’

Klopt het dat homo’s vaak een vrouwelijk beroep kiezen ?

Nee. Dat is een vooroordeel. Er zijn wel verschillende beroepen en bedrijven waarin het makkelijker is om openlijk homo te zijn, zonder gedoe van collega’s.

Uit onderzoek blijkt dat bedrijven waar een mannelijke machocultuur heerst, vaak geen prettige werkplekken zijn voor homo’s. De politie, it-bedrijven en advocatenkantoren bijvoorbeeld kunnen van oudsher zo’n werksfeer hebben.

Bedrijven waar meer vrouwen werken en bedrijven die een diversiteitsbeleid voeren, zijn vaak prettiger om te werken voor iedereen die niet voldoet aan de standaard. Beroepen als kapper, visagist of kunstenaar zijn daar voorbeelden van. Dat betekent niet dat alle mannelijke kappers ‘vrouwelijk’ zijn. Bovendien zijn lang niet alle mannelijke kappers homoseksueel.

Klopt het dat lesbo’s vaan een mannelijk beroep kiezen ?

Nee. Lesbische vrouwen werken van oudsher wel meer buitenshuis dan heterovrouwen, omdat zij geen man hebben die het geld verdient.

In de Tweede Wereldoorlog werden alle vrouwen opgeroepen om te komen werken. Na de oorlog stopten heterovrouwen met dit werk: hun mannen kwamen terug en zij moesten weer voor de kinderen en het huishouden zorgen. Lesbische vrouwen konden door het werk hun zelfstandigheid behouden.

Omdat traditionele rolpatronen voor homo’s en lesbo’s minder vastliggen, kiezen sommige lesbische vrouwen makkelijker voor een beroep dat voor andere vrouwen minder voor de hand ligt: in de bouw, als chauffeur, beveiligingsbeambte of politieagente.

Er zijn ook beroepen waarin het makkelijker is om openlijk lesbisch te zijn: als zelfstandige, in de zorg of bij een ideologische organisatie bijvoorbeeld. Daar werken betekent misschien minder gedoe over coming out op de werkvloer.

Provoceren homo’s en lesbo’s ?

Voor mensen die homoseksualiteit niet accepteren, zijn mannen en vrouwen die uitkomen voor hun homoseksualiteit al gauw provocerend. Ook mensen die niks tegen homo’s en lesbo’s hebben, kunnen twee zoenende mannen of vrouwen provocerend vinden. Veel mensen vinden eigenlijk: je mag wel gay zijn maar dat hoef je niet te laten zien. Terwijl je wel vaak hetero’s ziet zoenen en elkaar aanraken.

Daarom zijn veel homo’s en lesbo’s voorzichtig met hand-in-hand lopen of zoenen in het openbaar. Ze kunnen negatieve reacties krijgen.

Het is een van de redenen dat er ooit roze festivals, speciaal voor homo’s en lesbo’s werden georganiseerd. Op dagen als Roze Zaterdag en Gay Pride vieren homoseksuele mannen en lesbische vrouwen samen feest en laten ze zien dat ze er zijn. Overal zie je stelletjes lopen, uitbundig geklede mannen en vrouwen en lesbische moeders met kinderen in de buggy. Voor één dag zijn zij in de meerderheid en kunnen ze elkaar openlijk aanraken en zoenen zonder angst voor discriminatie.

Net als bij het Caribisch Zomercarnaval in Rotterdam kleden sommige mensen zich schaars en sexy tijdens Gay Pride. De Amsterdamse botenparade is beroemd vanwege de blote mannenbillen. Sommige mensen vinden dat provocerend. Maar wat is het verschil tussen een sexy pakje op de Gay Pride of op het Zomercarnaval?

Zijn homo’s en lesbo’s ongelukkiger dan hetero’s

Soms wel. Dat heeft verschillende redenen. Als iemand homoseksueel is, is hij of zij per definitie anders dan de meerderheid. De vanzelfsprekendheid waarmee heteroseksuelen benaderd worden (thuis, op school, op het werk, bij het huren of kopen van een huis, bij het krijgen van kinderen), gaat voor een homoseksuele man of lesbische vrouw niet op. Voor de één is dat makkelijker te accepteren dan voor de ander.

Daarnaast spelen de reacties van je omgeving een belangrijke rol. Wanneer je familie je homoseksualiteit niet accepteert, wanneer je te maken hebt met pesten of discriminatie, kan dat grote invloed hebben op hoe je je voelt.

Ook kunnen sommige homoseksuele mannen en vrouwen het van zichzelf niet accepteren dat ze homoseksueel zijn. Ze zouden liever ‘gewoon’ zijn en vinden de weg zwaar die ze moeten gaan om gelukkig te worden.

Al deze dingen bij elkaar maken dat mensen met homoseksuele gevoelens meer kans hebben zich somber en eenzaam te voelen. Dit is ook uit onderzoek gebleken: homomannen en lesbische vrouwen hebben meer stemmingswisselingen en meer verslavingsproblemen dan hetero’s.

Kunnen hetero’s verleid worden om ook homo of lesbo te worden ?

Het is een angst van sommige hetero’s dat homoseksualiteit besmettelijk is. Dat een homo of lesbo in hun omgeving verliefd op hen wordt en hen ook homoseksueel maakt. Maar een mens kan niet zoveel invloed uitoefenen dat een ander zijn of haar seksuele voorkeur verandert. Als mensen zich laten verleiden tot een homoseksueel of lesbisch avontuur, is dat hun eigen keuze.

De angst dat homoseksuelen hetero’s verleiden is een vooroordeel. Sommige hetero’s blijven daarom uit de buurt van homo’s en lesbo’s. Onschuldig flirten ervaren sommige hetero’s als bedreigend, wanneer een seksegenoot het doet. Andersom zijn zij ook wel eens beledigd als ze te horen krijgen dat ze helemaal niet aantrekkelijk zijn voor een homo of lesbo!

Bron: www.allesovergay.nl