Een inbewaringstelling (IBS) is een spoedmaatregel om u gedwongen op te nemen in een psychiatrisch ziekenhuis.
Wanneer kan ik een IBS krijgen?
U kunt een IBS krijgen als mensen uit uw omgeving vinden dat u een acuut gevaar voor uzelf, anderen of de omgeving bent. Zij vinden dat u zich daarom moet laten opnemen in een psychiatrisch ziekenhuis, maar u wilt dat niet. Zij benaderen een arts of de politie.
Voorbeeld: U bent al een hele tijd erg depressief. Enige tijd geleden ondernam u een zelfmoordpoging. Mensen uit uw omgeving zijn bang dat u dit weer doet. Uw familie en vrienden zijn niet langer in staat om u in de gaten te houden.
Voorbeeld: Onder invloed van stemmen bedreigt u mensen in uw omgeving. Gisteren gooide u een asbak naar het hoofd van uw vriendin.
Kan ik ook een IBS krijgen als ik al vrijwillig ben opgenomen?
Ja, als u bijvoorbeeld met ontslag wilt, maar uw behandelaar vindt het nog niet verantwoord dat u naar huis gaat. Hij kan een IBS aanvragen, zodat hij u tegen mag houden als u weg wilt gaan. De procedure is dezelfde als hieronder staat. Het ziekenhuis mag u, in afwachting van de beslissing van de burgemeester, voor korte duur vasthouden.
Ook als er sprake is van een noodsituatie en de behandelaar wil u om gevaar af te wenden behandelen, moet hij, als u niet instemt met de behandeling, een IBS aanvragen.
Meer daarover staat in brochure: Uw rechten in het psychiatrisch ziekenhuis.
Hoe krijg ik een IBS?
Voor de aanvraag van een IBS, moet een arts een geneeskundige verklaring opstellen. De arts, meestal een onafhankelijke psychiater, onderzoekt u voor zover dat mogelijk is. Hij stelt zichzelf de volgende vragen:
- Is er sprake van acuut gevaar?
- Bestaat er een veRMoeden dat het gevaar door een psychische stoornis wordt veroorzaakt?
- Is een opname in een ziekenhuis de enige mogelijkheid om het gevaar af te wenden?
De arts stelt de geneeskundige verklaring pas op als hij deze drie vragen allemaal met JA beantwoordt en als ook duidelijk is dat u niet vrijwillig opgenomen wilt worden.
De verklaring gaat naar de burgemeester. Die beslist of er een IBS moet komen. Hij komt u niet zelf bezoeken. Vindt hij dat er een IBS moet komen, dan vult hij een foRMulier in en ondertekent dit. Dit foRMulier heet officieel ‘beschikking van de burgemeester inhoudende een last tot inbewaringstelling’. U krijgt er een kopie van. U kunt ook uw advocaat om een kopie vragen.
Krijg ik een advocaat?
Ja, de burgemeester zorgt ervoor dat u een advocaat krijgt. Binnen 24 uur nadat hij zijn handtekening op de IBS heeft gezet, meldt hij dit bij de Raad voor Rechtsbijstand. Die Raad wijst u een advocaat toe. De advocaat komt u opzoeken en is er ook als de rechter u komt horen. De bijstand van de advocaat is gratis.
Hoe kom ik in een psychiatrisch ziekenhuis terecht?
Meestal brengt de politie u naar het psychiatrisch ziekenhuis. De politie mag tegen uw wil uw woning binnenkomen en gevaarlijke voorwerpen van u afnemen. De politie mag u ook fouilleren. Gevaarlijke voorwerpen worden bij het ziekenhuis in bewaring gegeven. U krijgt een ontvangstbewijs. De politie neemt wapens en drugs in beslag.
Wie komen te weten dat ik een IBS heb?
De burgemeester infoRMeert uw partner, uw wettelijke vertegenwoordiger en andere naasten over de IBS. Ook stuurt hij een kopie van de IBS en van de geneeskundige verklaring naar de officier van justitie en naar de Inspectie voor de Gezondheidszorg.
Meestal komen ook uw huisarts en uw vorige behandelaar te weten dat u een IBS heeft.
Wanneer komt de rechter?
De officier van justitie beoordeelt de infoRMatie. Vindt hij dat u nog langer gedwongen opgenomen moet blijven, dan schakelt hij de rechter in. Hij verzoekt de rechter om de IBS voort te zetten. Schakelt de officier de rechter niet in, dan mag u het ziekenhuis verlaten.
De officier van justitie laat aan de geneesheer-directeur van het psychiatrisch ziekenhuis weten of de rechter wel of niet is ingeschakeld. Is de rechter ingeschakeld, dan komt die u horen. Uiterlijk drie werkdagen nadat het verzoek van de officier bij de rechtbank is binnengekomen, hoort de rechter u en beslist of de IBS wordt voortgezet.
Valt binnen die teRMijn een weekend of een feestdag, dan wordt de teRMijn met één werkdag verlengd. Hoort de rechter bijvoorbeeld op donderdag dat hij over een IBS moet beslissen, dan moet hij dat uiterlijk de maandag daarop doen.
Wat doet de rechter?
De rechter komt u horen. Hij heeft een griffier bij zich die opschrijft wat er wordt gezegd. Uw advocaat is er ook. Hij is er om u te helpen en probeert zo mogelijk aan te tonen dat een IBS niet nodig is. Bij deze hoorzitting is uw behandelaar er ook en eventueel de psychiater die de geneeskundige verklaring heeft opgesteld. Soms zijn er ook nog mensen uit uw naaste omgeving aanwezig.
De rechter stelt zichzelf de volgende vragen:
- Is er sprake van acuut gevaar?
- Bestaat er een veRMoeden dat het gevaar door een psychische stoornis wordt veroorzaakt?
- Is een opname in een ziekenhuis de enige mogelijkheid om het gevaar af te wenden?
Voorbeeld: Een andere mogelijkheid om het gevaar af te wenden zou bijvoorbeeld het krijgen van psychiatrische begeleiding thuis kunnen zijn.
De rechter zet de IBS voort als hij de drie vragen met JA beantwoordt en als hij daarnaast ook vaststelt dat u niet vrijwillig opgenomen wilt worden. Om de IBS voort te kunnen zetten geeft hij een ‘machtiging tot voortzetting van de IBS’ af. Van deze beslissing krijgt u een kopie. Besluit de rechter om de IBS niet voort te zetten dan stopt de gedwongen opname. U bent vrij om het ziekenhuis te verlaten.
Hoe lang duurt een IBS?
Zet de rechter de IBS voort, dan duurt deze nog drie weken. De periode die voorafgaat aan de beslissing van de rechter kan ongeveer een week zijn. In totaal kan het gedwongen verblijf dus ongeveer vier weken duren.
Vraagt men een rechterlijke machtiging (RM) aan terwijl de IBS nog loopt, dan blijft de IBS van kracht tot de rechter een beslissing neemt over de RM-aanvraag. Dit betekent dat uw gedwongen opname in het ziekenhuis door blijft gaan, totdat de rechter de RM-beoordeling heeft gedaan. De totale duur van de IBS kan dan uitlopen tot ongeveer zeven weken. Krijgt u inderdaad een RM opgelegd dan blijft u gedwongen opgenomen.
De burgemeester, de officier van justitie en de rechter zijn bij het volgen van de IBS-procedure gebonden aan precieze teRMijnen. Die teRMijnen zijn van belang omdat u anders niet weet waar u aan toe bent. Als u denkt dat er teRMijnen overschreden worden, overleg dan eerst met uw advocaat of anders met de patiëntenvertrouwenspersoon (pvp).
Hoe kom ik van een IBS af?
Er zijn twee manieren om van een IBS af te komen:
- Als de rechter u komt horen, kunt u hem vragen uw IBS niet voort te zetten.
Uw advocaat kan u helpen met het verzamelen van argumenten daarvoor. Tegen een IBS kunt u geen hoger beroep of cassatie aantekenen. - U kunt de geneesheer-directeur in een brief vragen om de IBS te beëindigen.
U schrijft hierin bijvoorbeeld dat u vindt dat er geen acuut gevaar meer is. De pvp kan u helpen bij het opstellen van deze brief. Binnen twee weken ontvangt u van de geneesheer-directeur een reactie. Hij laat u weten of hij de IBS opheft of laat voortbestaan. Ook schrijft hij hoe hij tot deze beslissing is gekomen. Over een dergelijk ontslagverzoek kunt u meer lezen in brochure: Ontslag en verlof uit het psychiatrisch ziekenhuis.
