Factsheet: Ouderen en homoseksualiteit
Factsheet: Homoseksualiteit in multicultureel Nederland
Factsheet: Homo-ontmoetingsplaatsen in de publieke ruimte
Face the facts: Onderzoek naar homoseksualiteit en arbeid in Nederland
Homo-discriminatie verschilt per bedrijf en per persoon
De meeste onderzoeken naar homoseksualiteit en arbeid zijn alweer een decennium of langer geleden gedaan en daardoor wellicht deels achterhaald. Het is onmogelijk eenduidige cijfermatige indicatoren van discriminatie op de werkvloer te geven omdat de discriminatie in verschillende sectoren en voor mannen en vrouwen anders uitpakt. Per persoon loopt de discriminatie ook uiteen; dit is onder meer afhankelijk van de mate van openheid en de eigen weerbaarheid. Een grotere weerbaarheid kan leiden tot persoonlijke preventie van traditioneel homovijandige gedrag (afwijzing) en van moderne homo-negativiteit (sociale afstand/druk tot onzichtbaarheid). Wel zijn er bepaalde lijnen en richtingen herkenbaar in de diverse onderzoeken.
Blauw op de roze ontmoetingsplaats: Suggesties voor de politie op Homo- ontmoetingsplaatsen
Deze folder is een uitgave van het Landelijk ExpertiseCentrum
Diversiteit. Deze is tot stand gekomen met medewerking van het
Kenniscentrum Homo- en Lesbisch beleid (Movisie) en heeft de
volgende doelen:
- Het verbeteren van de “know-how” m.b.t. homo-ontmoetingsplaatsen door interne en externe kennis en expertise te bundelen.
- Een bijdrage leveren aan een professioneel optreden van de politie-collega’s op homo-ontmoetingsplaatsen door suggesties te geven op welke wijze preventie en repressie op een evenwichtige wijze kunnen zorgen voor een voor alle partijen aanvaardbare benadering. De korpsen te stimuleren om in overleg met de partners aandacht te geven aan het ontwikkelen van beleid met betrekking tot de homo-ontmoetingsplaatsen.
Beleidsvisie: Homo-, lesbisch, biseksueel en transgenderbeleid
Na het bevechten van discriminatie en het opkomen voor gelijke rechten gaat de derde fase van de emancipatiestrijd vooral om sociale acceptatie. Kortom, zorgen dat wat in de wet staat ten aanzien van non-discriminatie en gelijke rechten ook tot het normen en waardesysteem van de maatschappij als geheel en haar deelnemers in het bijzonder gaat behoren. Het onbehaaglijke gevoel dat de maatschappelijke realiteit oplevert is allereerst zichtbaar gemaakt. In brede kring is men er nu van overtuigd geraakt dat er inderdaad grote problemen zijn die moeten worden aangepakt door de sociale acceptatie te verhogen. De derde fase van de emancipatiestrijd vraagt om een andere houding van zowel de HLBT-beweging als de overheid. Het is een visie die in januari 2006 is uitgedragen en vervolgens keer op keer is herhaald.
Als een homo op je valt… Acceptatie van homoseksualiteit onder Utrechtse (hetero)jongeren
De gemeente Utrecht maakt zich grote zorgen over de acceptatie van homoseksualiteit onder jongeren. Van de Utrechtse brugklassers zegt 42 procent geen homoseksuelen in de vriendenkring te accepteren[1]. De gemeente Utrecht vraagt zich af waar dit hoge percentage vandaan komt én hoe de gemeente de acceptatie van homoseksualiteit onder jongeren kan vergroten.
Wat hebben jongeren nodig hebben om homoseksualiteit wél te kunnen accepteren? Om antwoord op deze vraag te geven is het nodig zicht te krijgen in welke situaties homoseksualiteit voor jongeren zo’n moeilijk en lastig thema is. Wat zijn de knelpunten? Maar ook: in welke situaties of onder welke omstandigheden kunnen jongeren homoseksualiteit wél accepteren? En welke oplossingen zien jongeren zelf om vooroordelen over homoseksualiteit te voorkomen? Oftewel, wat zijn naast de knelpunten, de krachtpunten van diverse jongeren in het omgaan met homoseksualiteit?
Hé Homo! Vuile Pot !
Hé, Homo!
Vuile pot!
Elke week hoor je dit soort woorden
in heel veel klaslokalen en op
schoolpleinen. Maar.. kijk eens om
je heen. Als je nu in je klas zit, of
bij je team, hoeveel mensen zie je
dan? Meer dan 15, 16? Dan is de
kans levensgroot dat er een meid
of jongen bij zit die iemand van
het eigen geslacht leuk vindt en er
verliefd op zou kunnen worden.
Wat is homoseksualiteit?
Homoseksualiteit wil zeggen dat je een seksuele voorkeur hebt tot mensen van het zelfde geslacht. Mensen met deze seksuele voorkeur worden homoseksueel genoemd. Een vrouw met deze seksuele voorkeur wordt ook wel lesbisch genoemd. Mensen met een seksuele voorkeur vormen de minderheid van de totale wereld bevolking. Maar doordat het onderwerp homoseksualiteit nog altijd moeilijk ligt in de samenleving, kunnen er geen precieze waarden gegeven worden. In België en Nederland wordt gezegd dat één op tien inwoners in mindere of meerdere mate homoseksueel is. Sommige mensen die over het algemeen heteroseksueel zijn, kunnen bij gelegenheid gevoelens voor mensen van het zelfde geslacht hebben. Andersom is het ook zo dat veel mensen die zichzelf als homoseksueel zien of de voorkeur geven aan homoseksuele contacten, ook heteroseksuele contacten of zelfs langdurige heteroseksuele relaties hebben gehad.
Kenmerken van homoseksuelen
Homohersenen lijken meer op heterovrouwen hersenen dan op heteromannenhersenen en de hersenen van een lesbienne vertonen meer overeenkomsten met die van een heteroman dan met die van een heterovrouw. De hersenen van lesbiennes hebben namelijk net als de hersenen van heteromannen een net wat grotere rechter- dan linkerhelft. En bij de hersenen van homo’s zijn de helften allebei even groot, net als bij heterovrouwenhersenen. Tijdens de zwangerschap kunnen omgevingsinvloeden bepalend zijn of het brein een ‘homostructuur’ krijgt:
- Bepaalde geneesmiddelen, zoals schildkliermedicatie.
- Roken tijdens de zwangerschap.
- Oudere broers. Hierdoor kan in de baarmoeder een immuunreactie ontstaan tegen testosteron.
- Veel stress tijdens de zwangerschap.
Volgens Amerikaanse onderzoekers ruiken homo’s anders dan hetero’s. Ze hebben dit onderzocht door zweet van zes heterovrouwen, zes heteromannen, zes lesbiennes en van zes homo’s te verzamelen. Ze stopte die verschillende zweetsoorten allemaal in een ander potje en vervolgens lieten ze daar weer twintig heterovrouwen, twintig heteromannen, twintig lesbiennes en twintig homo’s aan ruiken. En die moesten dan een top vier maken. Daaruit is gebleken dat niemand zweetluchtjes van homomannen lekker vindt, op n groep na: andere homo’s. Die houden juist weer een stuk minder van heteromannenzweet. Maar de okselgeur van heterovrouwen valt bij iedereen in de smaak.
Homogenetica
In 1989 maakte Dick Swaab bekend dat de hersenen van homo’s er anders uitzagen dan die van hetero’s. Hij keek naar een bepaald deel van de hersenen : de hypothalamus. Ivanka Savic en Per Lindström deden ook onderzoek hiernaar. Ze bepaalde de grootte van de kleine hersenen en keken vooral naar de twee amygdala die een mens heeft, een amandelvormige concentratie van hersencellen die een belangrijke rol spelen bij het verwerken van emoties. Uit dit onderzoek kwam dat net als heteromannen ook lesbiennes asymmetrische hersenen hebben, de rechterhelft van de hersenen zijn namelijk iets groter dan de linker. Net als bij heterovrouwen zijn bij homo’s allebei de hersenhelften even groot. Dit resultaat bleek hetzelfde te zijn bij de amygdala en verbindingen daarvan met andere hersengebieden.
Verder is er helaas over dit onderwerp nog niet veel bekend.
Homofobie
Homofobie komt van de woorden homo en fobie. Homo is een afkorting voor homoseksueel, fobie is een ander woord voor vrees of angst. Het betekent dus letterlijk de angst voor homoseksualiteit.
Deze angst kan ontstaan doordat een persoon bang is om zelf homoseksueel te worden, onbegrip heeft voor alles wat anders is en het niet normaal vinden dat 2 mensen van hetzelfde geslacht kunnen trouwen, dit kan een religieuze of culturele reden hebben.
De gevolgen van deze angst is dat mensen homoseksuele mensen gaan afwijzen, negeren en soms zelfs geweld tegen hen te gebruiken. Dit soort bestrijding van homoseksualiteit wordt ook wel po(t)tenrammen genoemd, poot is een scheldwoord voor homoseksuele mannen en pot voor homoseksuele vrouwen.
In Nederland is het trouwen tussen hetzelfde geslacht toegestaan, maar bijvoorbeeld in Amerika is dit streng verboden. Het homofobie in Amerika is ook groter dan in Nederland.
Kinderen en het huwelijk
Net als hetero stellen willen ook homoseksuele stellen graag trouwen. Vroeger was dit niet toegestaan, dat kwam doordat mensen het toen ‘raar’ vonden of doordat het niet mocht vanwege het geloof. Het is pas toegestaan voor homoseksuele stellen om te trouwen sinds april 2001. De reden om te trouwen is bij homoseksuele stellen dezelfde reden als de reden die geldt bij hetero stellen: ze willen vastleggen dat ze samen zijn en bij elkaar horen.
Vaak willen homoseksuele stellen na een tijdje ook kinderen nemen, dit lijdt vaak tot problemen. Bij homoseksuele vrouwen is het mogelijk om een zaaddonor te kopen bij een spermabank, waardoor één van de twee vrouwen zwanger raakt of ze gaan over op adopteren. Dit gebeurd vaak als vrouwen er pas later voor uit zijn gekomen dat ze op hetzelfde geslacht vallen. Omdat ze anders bang zijn dat door hun hogere leeftijd het kind met aandoeningen geboren wordt. Bij homoseksuele mannen is het natuurlijk niet mogelijk om een spermabank binnen te lopen en een zaaddonor te kopen. Deze moeten tot adopteren overgaan. Tegenwoordig is dit stukken makkelijker dan voorheen. In Nederland zijn er een hoop homoseksuele stellen die kinderen hebben. Toch zijn er nog steeds mensen die dit niet respecteren. Dit is ook een reden die sommige homoseksuele stellen hebben tegen het nemen van kinderen.
Het uit de kast komen
Het moment dat iemand aan zijn omgeving vertelt dat hij of zij homoseksuele gevoelens heeft, heet uit de kast komen. De uitdrukking uit de kast komen komt van het Engelse ‘coming out’. De hele Engelse uitdrukking is eigenlijk ‘coming out of the closet’. Het betekent dat je openlijk uitkomt voor je homoseksuele gevoelens.
Tegenwoordig wordt het veel normaler opgevat als een jongen of een meisje uit de kast komt. Zo ongeveer 70% van de homoseksuele jongeren komen er tegenwoordig al op jonge leeftijd voor uit. Hoe komt het dan dat veel oudere mannen het pas erkennen op latere leeftijd? Dat komt omdat vroeger maar weinig mensen het respecteerde. Vooral homoseksuele jongeren met streng gelovige ouders hadden het erg moeilijk.
Er is niet echt een bepaalde leeftijd waarop iemand ontdekt of hij/zij homoseksueel is. Meestal is het in de puberteit, dat komt doordat in die tijd de seksuele gevoelens zich ontwikkelen. Het is ook niet voor iedereen even makkelijk om te ontdekken of ze homoseksueel zijn. Als iemand verliefd wordt op iemand van hetzelfde geslacht of zou willen vrijen met iemand van hetzelfde geslacht, dan is het mogelijk dat diegene homoseksueel is. Sommige jongens of meisjes hebben al heel snel door dat ze homoseksueel of biseksueel zijn, maar bij anderen duurt het weer heel lang voordat het voor henzelf duidelijk wordt.
Het is voor de meeste mensen heel verwarrend als ze ontdekken dat ze homoseksuele gevoelens hebben. Dat komt doordat je met deze gevoelens anders bent dan de meeste mensen. Bovendien zal niet iedereen even positief reageren als iemand uit de kast kom. Er zullen altijd mensen zijn die het ‘raar’ of ‘vies’ vinden.
Religie en homoseksualiteit
- Religie in het algemeen over homoseksualiteit
- Het Christendom
- De Islam
- Het Jodendom
- Het Hindoeïsme
Religie in het algemeen over homseksualiteit
De meeste religies zijn lang geleden ontstaan, toen het voortbestaan van de mensheid door ziektes en oorlogen niet zeker was. Het was toen belangrijk dat mensen veel kinderen kregen. Daarom is seks in de heilige boeken gekoppeld aan voortplanting en aan een relatie tussen een man en een vrouw. Seks tussen mannen wordt in verschillende heilige boeken uitsluitend in de context van verkrachting en losbandigheid beschreven. Over lesbische seks is niets terug te vinden. De heilige boeken schrijven sowieso amper over de seksualiteit van een vrouw, dus laat staan over seks tussen twee vrouwen.
Sommige gelovigen lezen de heilige boeken letterlijk. Zij geloven dat het huwelijk tussen man en vrouw de enige goede samenlevingsvorm is en dat seks buiten het huwelijk verboden is, ook voor heteroseksuelen. Op basis hiervan keuren ze homoseksualiteit af. Ook zijn zij tegen het huwelijk tussen partners van hetzelfde geslacht. Andere gelovigen vinden dat homo’s en lesbo’s er niets aan kunnen doen dat zij homoseksuele gevoelens hebben. Zij zijn niet zondig, zolang ze niks met die gevoelens doen. Homoseksuelen mogen volgens hen dus geen relatie aangaan of seks hebben met iemand van hetzelfde geslacht. Weer anderen nemen de heilige geschriften ruimer en minder letterlijk. Zij passen ze toe op de maatschappij waarin ze leven.
In alle geloven is er een verschil tussen de letterlijke tekst van de boeken en de uitleg daarvan in het dagelijks leven. De uitleg verschilt per cultuur, per religieuze stroming en ook van mens tot mens. Bovendien zijn er gelovige en seksueel actieve homo’s en lesbo’s die hun geloof en hun liefdesleven samenbrengen in hun leven. Zij geloven bijvoorbeeld dat zij door God zijn geschapen, en dus niet zondig kunnen zijn, of dat de homoseksuele liefde goed is, omdat God liefde nooit veroordeelt.
Het Christendom
Op zich is niet precies te zeggen wat het christendom zegt over homoseksualiteit. Er zijn miljarden christelijke mensen op de wereld die het geloof verschillend nemen en leven. Wel hebben alle christenen de Bijbel als uitgangspunt. Er is in de Bijbel weinig terug te vinden over liefdevolle en gelijkwaardige seksuele relaties tussen mannen en tussen vrouwen. Dat betekent volgens sommige christelijke mensen dat God deze verboden heeft. Maar anderen zien dat juist als een teken dat er ruimte is voor acceptatie van homoseksuelen. Zij lezen in de Bijbel dat God alle vormen van liefde voor een ander goedkeurt, dus ook liefde voor mensen van het eigen geslacht.Het is vaak afhankelijk van de kerk hoe christelijke mensen over homoseksualiteit denken. Er zijn christelijke kerkgenootschappen waar homoseksuele mannen en vrouwen worden verstoten. Deze kerken en hun aanhang vinden homoseksualiteit een zonde en brengt dat ook zo naar buiten, soms zelfs in de media. In andere kerken accepteert men homo’s en lesbo’s zolang zij geen seks hebben: zij vinden dat je zulke gevoelens wel kunt hebben, zolang je er niks mee doet. En de laatste groep van kerken zijn vaak de vrijste kerken, deze accepteren alle vormen van homoseksualiteit.
De Islam
Net als bij het christendom is het onmogelijk om te zeggen wat de islam over een bepaald onderwerp zegt, omdat er wereldwijd miljarden moslims zijn. Wel is het mogelijk om te zeggen wat er in de Koran staat. Moslims geloven dat de Koran, een directe neerslag is van de woorden van God, of Allah, zoals die geopenbaard werden aan de profeet Mohammed. Homoseks tussen mannen wordt in de Koran (net als in de Bijbel) alleen beschreven in termen van losbandigheid, dwang en verkrachting. De islam staat over het algemeen veel positiever tegenover seksualiteit dan het christendom. Zij vinden dat seks iets is om van te genieten. Dat blijkt bijvoorbeeld uit de belofte voor de hemel. Gelovigen die zich op aarde aan de voorschriften van de islam hebben gehouden, worden in het paradijs beloond en kunnen daar uitgebreid eten en vrijen met mooie jonge mannen en vrouwen. Volgens vele moslims kunnen vrouwen in het paradijs ook van vrouwen genieten, en mannen ook van mannen. Hier tegenover staat dat in de praktijk veel moslims de homoseksualiteit afkeuren. Voor veel islamitische homo’s en lesbo’s is het daarom lastig om een vorm te vinden voor hun gevoelens. Sommigen vinden, net als sommige christelijke en joodse homo’s en lesbo’s, dat het geloof iets is tussen hen en God.
Het Jodendom
Het heilige boek van het joodse geloof is de Thora. Het is het verhaal van het volk van Israël. In de Thora staat de doodstraf op homoseksualiteit van mannen. Sommige joodse homo’s en lesbo’s zien ruimte om hun seksuele voorkeur te combineren met hun geloof. Zij zien af van bepaalde seksuele handelingen en doen daardoor niets tegen het geloof. Ook binnen het joodse geloof is er verschil tussen strengere orthodoxe en minder strenge geloofsgemeenten.
Het Hindoeïsme
Deze vraag is moeilijk te beantwoorden. Het hindoeïsme is niet zoals andere wereldreligies een godsdienst met een god, een profeet en een heilig boek. Onder het hindoeïsme vallen eeuwenoude religieuze opvattingen, tradities en praktijken, afkomstig uit India. Geschriften in het Sanskriet, zoals de Vedas, de verhalen van Sanatandharma en de Kamasutra, maken deel uit van het hindoeïsme. En verschillende goden, zoals Brahma, Visnu en Shiva spelen een rol in de religieuze en filosofische opvattingen van het hindoeïsme.
In Nederland en Suriname is het grootste deel van de Hindoestanen hindoeïstisch. Na afschaffing van de slavernij haalden de Britse kolonisatoren Indiase ‘contractarbeiders’ naar het Caraïbisch gebied om te werken op de plantages. De arbeidsmigranten die naar Suriname kwamen, komen uit de Indiase streek Hindoestan en heten daarom Hindoestanen. Sommige Surinaams-Hindoestaanse families zijn vervolgens gemigreerd naar Nederland.
Homoseksualiteit komt in hindoestaanse boeken niet voor. Veel nadruk ligt op liefde, huwelijk en seksualiteit tussen man en vrouw. Bovendien bestaat de plicht om je voort te planten. Daar kun je natuurlijk een afkeuring van homoseksualiteit in lezen. Maar een andere hindoeïstische leefregel is dat je een ander niet mag discrimineren: ieder levend wezen moet je met respect en vriendschap benaderen.
Sommige pandits en hindoeïstische filosofen lezen in bepaalde teksten dat homoseksualiteit wel bekend was in de tijd dat deze zijn opgeschreven. In de Kama Sutra komen bijvoorbeeld drie seksen voor: man, vrouw en de derde sekse met elementen van man en vrouw. Ook staat er een verhaal in de Mahabharata, een ander boek, waarin een vrouw reïncarneert als man. Het hindoeïsme gelooft dat je gevoelens en emoties meeneemt naar je volgende leven dus ook je seksuele geaardheid.
Teksten zijn geen dagelijkse werkelijkheid. Er zijn pandits in Nederland die homoseksualiteit accepteren. Ook zijn er tempels in Nederland waar men relatierituelen uitvoert tussen twee mannen en twee vrouwen. Maar in het algemeen rusten er veel taboes op homoseksualiteit in de Hindoestaanse gemeenschap. Hindoestaanse jongeren met homoseksuele gevoelens kunnen te maken krijgen met afwijzing, uithuwelijking en zelfs verstoting. Gelukkig weten homo’s en lesbo’s met een Hindoestaanse achtergrond elkaar te vinden op internet.
Bekende homoseksuele mensen
Er zijn ook bekende personen die homoseksueel of biseksueel zijn. Deze mensen komen vaak snel uit de kast, omdat als ze het zelf vertellen er positiever op wordt gereageerd dan als de roddelpers erachter komt. Hieronder een lijst met een aantal bekende Nederlanders die homoseksueel of biseksueel zijn:
- Antoine Bodar, priester, kunsthistoricus en schrijver
- Maik de Boer, stylist
- Carlo Boszhard, televisiepresentator
- Sipke Jan Bousema, presentator
- P.C. Boutens, dichter
- Viktor Brand, televisiepresentator
- Claudia de Breij, radio-dj, cabaretière en presentatrice
- Jos Brink, cabaretier, televisiepresentator
- Geert Dales, politicus
- Ien Dales, politica
- Ellen ten Damme, actrice, zangeres (biseksueel)
- Jo van Dijk, homoactivist
- Boris Dittrich, politicus
- André van Duin, komiek
- Nico Engelschman, acteur, verzetsstrijder, homoactivist
- Pim Fortuyn, politicus
- Gordon, zanger, televisiepresentator
- Geert Hoes, acteur en televisiepresentator
- Sugar Lee Hooper, zangeres
- Arthur Japin, schrijver en acteur
- Gerard Joling, zanger, televisiepresentator
- Johnny Jordaan, zanger
- Hans Klok, illusionist en goochelaar
- Paul de Leeuw, cabaretier, televisiepresentator
- Ron Link, zanger, acteur
- Jamai Loman, zanger
- Patrick Martens, acteur
- Barry Paf, radio-dj
- Mathilde Santing, zangeres (biseksueel)
- Carry Slee, schrijfster
- Joey van der Velden, acteur
- Albert Verlinde, televisiepresentator, theaterproducent
- Onno Hoes, Burgemeester van Maastricht